Μετά τον Άρη Βελουχιώτη, γιατί όχι και τον Παντελή Πουλιόπουλο;

του Σάββα Μιχαήλ

Στον Κυριακάτικο “Ριζοσπάστη” της 1ης Ιουλίου 2018 δημοσιεύτηκε, σε ειδικό ένθετο του ΚΚΕ /Ιούνης 2018 η Εισήγηση της Κεντρικής Επιτροπής του στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ-περίοδος 1918-1949, μαζί και οι Αποφάσεις Κομματικής Αποκατάστασης των στελεχών του ΚΚΕ Άρη Βελουχιώτη, Γιώργου Γεωργιάδη και Γιώργου Γιαννούλη.

Ο αστικός Τύπος, μαζί και η “Αυγή” και η φιλική στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ “Εφημερίδα των Συντακτών”, περιορίστηκαν, μέχρι τώρα, να κάνουν ρηχά σχόλια και φτηνές ειρωνείες, επικεντρώνοντας σε ένα και μόνο σημείο: την μετά 73 χρόνια κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη από την ηγεσία του ΚΚΕ.

Η απόφαση, όμως, αυτή δεν μπορεί να αποκόβεται, αυθαίρετα και σκόπιμα, από την συνολική εκτίμηση της πιο δραματικής περιόδου του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα και διεθνώς, που επιχειρείται και καταγράφεται στην τωρινή Εισήγηση της ΚΕ της ΚΚΕ. Η τελευταία, κατά την γνώμη, μας, απαιτεί σοβαρή, προσεκτική ανάγνωση και ιστορικά τεκμηριωμένο κριτικό σχολιασμό βασισμένο στην μαρξιστική μεθοδολογία κι όχι στον αστικό και μικροαστικό εξυπνακισμό, τον πολιτικαντισμό και τον κοντόφθαλμο κάθε λογής οπορτουνισμό.

Η ιστορική μνήμη, και προπαντός η μνήμη μιας χαμένης σοσιαλιστικής επανάστασης, όπως αυτής στην κατοχική και μετακατοχική Ελλάδα, ήταν και είναι πάντα πεδίο ταξικής διαμάχης, κρίσιμο μέτωπο του κοινωνικού ταξικού πολέμου όχι απλώς για την διασαφήνιση του παρελθόντος αλλά για τα διακυβεύματα του παρόντος και την προοπτική του μέλλοντος. Το ΕΕΚ, από αυτήν την σκοπιά, προσεγγίζει και την Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ και τις αλληλένδετες Αποφάσεις.

Θα επανέλθουμε πιο διεξοδικά την επόμενη περίοδο, καθώς μάλιστα αυτήν την χρονιά συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση του ΣΕΚΕ και η εργατική τάξη βρίσκεται μπροστά σε νέα, επείγοντα καθήκοντα στα τέλη της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα.

Εδώ θα θίξουμε μόνο τα μεγάλα ζητήματα στρατηγικής, τα οποία οδηγούν και την ίδια την Εισήγηση, ανάμεσα σε άλλα συμπεράσματα, στη λύση της αντίφασης της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ το 2011 που αποκαθιστούσε πολιτικά αλλά όχι κομματικά τον Άρη Βελουχιώτη.

Η ευθύνη αποδίδεται στην “ανεπάρκεια” και την “υποβάθμιση της συλλογικής λειτουργίας του ΠΓ και της ΚΕ” που “εκφράστηκε ακόμα περισσότερο στο διάστημα της απελευθέρωσης και τον Δεκέμβρη του 1944, έως την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας [...] συνεχίστηκε και μετά από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ενώ εκφράστηκε χαρακτηριστικά και στον τρόπο αντιμετώπισης του Άρη Βελουχιώτη από το ΠΓ. Δίχως να δικαιώνεται η απειθαρχία του, συνάγεται ότι η διαρρηγμένη συλλογική λειτουργία όχι μόνο δεν προσέφερε στον Άρη, καθώς και σε χιλιάδες άλλα κομματικά μέλη, πεδίο για μια ουσιαστική συζήτηση, αλλά και τροφοδοτούσε εξ αντικειμένου φυγόκεντρες κινήσεις που βεβαίως είχαν πολιτική βάση. Προκάλεσε την μαζική αντίδραση των μελών του Κόμματος και ΕΛΑΣιτών στη Συμφωνία της Βάρκιζας, που γρήγορα ανατράπηκε από την ζωή” (ό.π., σ. 31).

Αφήνοντας, επί του παρόντος, το ζήτημα “ανεπάρκειας, υποβαθμισμένης λειτουργίας κ.λπ. των καθοδηγητικών οργάνων” -που κάθε άλλο παρά στενά οργανωτικό είναι- ας εστιάσουμε στο κατεξοχήν επίμαχο ζήτημα: την μοιραία για τον αφοπλισμό και την ήττα της επανάστασης συνθηκολόγηση της Βάρκιζας. Σίγουρα δεν ήταν ένα επιμέρους λάθος τακτικής μιας ανεπαρκούς ηγεσίας. Ποια στρατηγική οδήγησε στην Βάρκιζα;

H Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ, τον Ιούνιο 2018, δίνει την δική της απάντηση: “...από το Κόμμα δεν υπήρξε συλλογική εκτίμηση για την ύπαρξη επαναστατικής κατάστασης, ούτε σχεδιάστηκε-οργανώθηκε η σοσιαλιστική επανάσταση. Αιτία ήταν ότι το ΚΚΕ στρατηγικά ήταν εγκλωβισμένο [υπογράμμιση δική μας] στο στόχο της συνεργασίας με αστικές δυνάμεις για τον αστικό εκδημοκρατισμό, την κατάργηση της Βασιλείας, την αξιοποίηση Συντακτικής Συνέλευσης με όρους αστικής δημοκρατίας (αυτά μαζί με άλλα ονόμαζε Λαϊκή Δημοκρατία) ”(ό.π., σ. 23).
Ο “στρατηγικός εγκλωβισμός” δεν έπεσε, όμως, από τον ουρανό ούτε εμφανίστηκε ξαφνικά στην Κατοχή ή στην απελευθέρωση από τους Ναζί. Η ίδια η Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ παραπέμπει στις απαρχές της στρατηγικής που “εγκλώβισε” όχι μόνο την κομματική ηγεσία αλλά την ίδια την επαναστατική διαδικασία οδηγώντας την σε μιαν άδικη τραγική ήττα που την πληρώνουμε μέχρι σήμερα. Πρόκειται για την στρατηγική με στόχο μια “αστικοδημοκρατική επανάσταση”, προσανατολισμός που επιβλήθηκε με την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1934 και επικυρώθηκε (για την ακρίβεια επιβλήθηκε) από την Κομμουνιστική Διεθνή του Μανουίλσκυ και του Στάλιν.

Υπογραμμίζει η Εισήγηση: “...η καπιταλιστική οικονομία της Ελλάδας κατά τον Μεσοπόλεμο και το επίσης καπιταλιστικό εποικοδόμημά της δεν τεκμηριώνουν τον στρατηγικό προσανατολισμό του ΚΚΕ σε αστικοδημοκρατικό στάδιο ή επανάσταση, ο οποίος υιοθετήθηκε με δική του ευθύνη καθώς και με ευθύνη της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ) ”. Και συνεχίζει παρακάτω “ Τα προβλήματα στρατηγικής του Κόμματος οφείλονται στην ανεπάρκειά του στην επιστημονική ανάλυση της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας και του εποικοδομήματός της, αλλά και στη στρατηγική των σταδίων που επικράτησε ως γενική στρατηγική στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, συμπεριλαμβάνοντας και τα αναπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη, ιδιαίτερα από την δεκαετία του 1930 και μετά, με τη μορφή αντιφασιστικών και στην συνέχεια αντιμονοπωλιακών κυβερνήσεων” (ό.π., σ. 21, η υπογράμμιση στο πρωτότυπο).

Την ίδια περίοδο που η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ του 1934 έκανε την στροφή που άνοιγε τον δρόμο του εγκλωβισμού στην ταξική συνεργασία και στην Βάρκιζα, ο πρωτοπόρος κομμουνιστής Παντελής Πουλιόπουλος, γενικός γραμματέας του Κόμματος μόλις μετονομάστηκε σε ΚΚΕ, αποδόμησε μαρξιστικά την πλατφόρμα της στο μνημειώδες έργο του Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα, δείχνοντας και τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε.
Ο Πουλιόπουλος, μαζί με τους συντρόφους του στην Αριστερή Αντιπολίτευση του ΚΚΕ, διαγράφηκε από το Κόμμα κι ακολούθησε την ανεξάρτητη επαναστατική πορεία του μέσα από τις γραμμές του τροτσκιστικού κινήματος, μέχρι να πεθάνει ηρωικά κάτω από τις σφαίρες του ιταλικού φασιστικού εκτελεστικού αποσπάσματος, μαζί με 109 κομμουνιστές στο Κούρνοβο το 1943. Δεν τίθεται, βέβαια, ζήτημα κομματικής αποκατάστασής του από την σημερινή ΚΕ του σημερινού ΚΚΕ. Εξάλλου είναι η ίδια η Ιστορία που τον δικαίωσε πολιτικά. Όπως εξάλλου δικαίωσε και τον Άρη Βελουχιώτη και την εξέγερσή του ενάντια στην προδοτική Συμφωνία της Βάρκιζας, πολύ πριν το Κόμμα του τον αποκαταστήσει, το 2011 πολιτικά και το 2018 και κομματικά.

Μήπως μετά τον Άρη Βελουχιώτη ήρθε και η ώρα του Παντελή Πουλιόπουλου;

Το ερώτημα δεν απευθύνεται, φυσικά, προς την σημερινή ΚΕ του ΚΚΕ. Η τελευταία, όμως, και οι συγγραφείς του Δοκιμίου της Ιστορίας του ΚΚΕ, έχουν αντικειμενικά ανοίξει μια ιστορική συζήτηση ζωτική όχι μόνο για τα μέλη του ΚΚΕ αλλά για όλο το εργατικό κίνημα, για όλες τις ταξικές δυνάμεις που παλεύουν ενάντια στην καπιταλιστική βαρβαρότητα με προοπτική την καθολική ανθρώπινη χειραφέτηση, όπως όριζε ο Μαρξ τον κομμουνισμό.

Κι εμείς σαν επαναστάτες μαρξιστές, σαν κομμουνιστές-τροτσκιστές του ΕΕΚ που δεν πάψανε να τιμούνε τον Άρη και να στοχάζονται μαζί με τον Πουλιόπουλο, θα πάρουμε μέρος στην συζήτηση.

3 Ιουλίου 2018